…nie dla każdego…

https://szkolazpieklarodem.pl/

Innym królem z XVIII dynastii, który od tysięcy lat cieszy się światową sławą, jest heretycki król Echnaton (1350–1333 p.n.e.). Zasłynął tym, że zmienił religię starożytnego Egiptu z kultu setek bogów na kult jednego boga – Atona, czyli tarczy słonecznej. Śmiałe zmiany religijne Echnatona były wytworem monoteizmu, jak często stwierdzają komentatorzy. Chociaż Aten został wyniesiony do pozycji najwyższego boga, tylko Echnaton i rodzina królewska byli w stanie czcić boga słońca. Echnaton podniósł się do pozycji pełnoprawnego boga, bardziej boskiego niż jakikolwiek inny król – a wszyscy inni musieli czcić Echnatona! Tak więc w systemie Echnatona nie było tylko jednego boga, ale dwóch.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Po upadku Megiddo i bitwie pod Kadesz (patrz pasek boczny „Zawroty głowy”) egipscy żołnierze mieli mnóstwo gadżetów, aby zwiększyć swoje pensje (patrz rozdział 3, aby uzyskać informacje o płacach). Oczywiście król cieszył się także z zysków wojennych. Kroniki Tutmozisa III w Karnaku zawierają listy łupów, które szczegółowo opisują:

Wszystkie dobra z tych miast, które się poddały, które zostały przyniesione do jego majestatu: 38 ich panów, 87 dzieci tego wroga i wodzów, którzy byli z nim, 5 ich panów, 1796 niewolników i niewolnic z ich dziećmi, nie walczący, którzy poddali się z powodu głodu z tym wrogiem, 103 mężczyzn; łącznie 2503. Oprócz płaskich naczyń z kosztownego kamienia i złota, różne naczynia, duży dwuuchwytowy wazon dzieła Kharu, wazony, płaskie naczynia, różne naczynia do picia, 3 duże kotły, 87 noży, w sumie 784 deben. Złoto w pierścionkach znalezionych w rękach rzemieślników i srebro w wielu pierścionkach, 966 deben i 1 kiket [oba obciążniki z metalu]. Srebrna rzeźba z bitej roboty, głowa złota, laska z ludzkimi twarzami; 6 krzeseł tego wroga z kości słoniowej, hebanu i chleba świętojańskiego, kutych złotem; 6 podnóżków do nich należących; 6 Wielkie stoły z kości słoniowej i drzewa chleba świętojańskiego, laska z drzewa chleba świętojańskiego, kuta złotem i wszystkimi kosztownymi kamieniami na wzór berła, należąca do tego wroga, wszystko ze złota; posąg tego wroga z hebanu i złota, którego głowa była inkrustowana lapis lazuli; naczynia z brązu, dużo odzieży tego wroga. Niestety egiptolodzy nie wiedzą, co się stało z tym łupem i jak został wchłonięty przez gospodarkę egipską.

https://szkolazpieklarodem.pl/

W 30 roku swego panowania Totmes III walczył z Hetytami w bitwie pod Kadesz. Kadesz był szczególnie ważny, ponieważ znajdował się na ważnym szlaku handlowym i dawał Egipcjanom dostęp do terytoriów na północy. Podczas bitwy pod Kadesz Hetyci zastosowali przebiegłą, ale powszechną technikę, by zniszczyć armię egipską. Ogiery ciągnęły egipskie rydwany, więc Hetyci wysłali w sezonie klacz na pole, aby odwrócić uwagę koni. Sprytne, co? Na szczęście dla Totmesa III jego generał Amenemhab zobaczył i pogonił klacz swoim rydwanem. Kiedy Amenemhab złapał klacz, rozciął jej brzuch i odciął jej ogon, który następnie podarował królowi. Trochę zabawna prasa, chociaż najwyraźniej zadziałała jako talizman na szczęście, ponieważ Tutmozis III wygrał tę bitwę i walczył następnego dnia.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Po tym, jak Syryjczycy uciekli z góry Megiddo, armia egipska miała doskonałą okazję do szturmu na fortyfikacje, zanim Syryjczycy zdążyli się zebrać i przygotować do ataku z wnętrza fortecy. Jednak zamiast od razu atakować, egipscy żołnierze rozproszyli się na wszystkie dobra pozostawione przez uciekającą armię i zaczęli je przeszukiwać. Stracili przewagę nad Syryjczykami, ale wypełnili swoje torby wszystkim, co mogli unieść. Tutmozis przejął kontrolę nad sytuacją – choć trochę za późno – i zorganizował wokół Megiddo mur i fosę w ramach przygotowań do długiego oblężenia miasta. Dla Egipcjan szczególnie ważne było zdobycie miasta, aby pokazać swoją siłę. Musieli także być w stanie obronić swoje zwycięstwo przed licznymi wodzami z okolicznych miast, którzy grozili problemami dla Egipcjan i osłabieniem kontroli nad ich imperium. Oblężenie trwało siedem miesięcy, zanim Megiddo w końcu wpadło w ręce Egipcjan.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Najsłynniejsza z bitew Totmesa III miała miejsce pod Megiddo w Syrii, w pierwszym roku jego jedynego panowania (około 1476 pne). Król Kadesz w Syrii powoli gromadził wiele palestyńskich miast, aby przyłączyć się do ataku na granice Egiptu, ponieważ nie był wystarczająco silny, by zrobić to sam. Ta atakująca armia zajęła pożądane i ufortyfikowane syryjskie miasto Megiddo (w dzisiejszym Izraelu), strategicznie położone dla handlu i ochrony. Megiddo było miejscem wielu bitew w starożytności. Biblijny termin „Armagedon” w rzeczywistości oznacza po hebrajsku „górę Megiddo” i odnosi się do konkretnej bitwy. Totmes III i jego egipska milicja podróżowali z Delty przez Synaj, aż dotarli do Megiddo. Po drodze oblegali różne twierdze, aby ich linia komunikacji (i potencjalny odwrót) do Egiptu) było jasne i pod ich kontrolą. Do Megiddo prowadziły trzy drogi i Tutmozis musiał zdecydować, którą wybrać. Dwie z dłuższych tras były trudne do obrony, podczas gdy krótsza i bardziej bezpośrednia trasa pozostawiła Egipcjan w trudnej sytuacji, ponieważ musieli podróżować w jednym szeregu i byli stale zagrożeni zasadzką ze strony wroga. Tutmozisowi doradzono, aby wybrał jedną z dłuższych tras, ale zdecydował się na krótszą, ciekawszą trasę. Na szczęście dla niego Egipcjanie przebyli tę drogę bez problemów i wyszli w niewielkiej odległości od ufortyfikowanego miasta, gdzie rozbili obóz czekając na przybycie reszty egipskiej armii. Siły egipskie były zbyt duże dla armii szkieletów strzegącej góry Megiddo. Armia w Megiddo szybko uciekła, pozostawiając całą swoją broń, rydwany i dobytek. Egipcjanie deptali mu po piętach, ale odźwierni w Megiddo odmówili otwarcia drzwi, by wpuścić Syryjczyków na wypadek, gdyby Egipcjanie szli za nimi. Ci w forcie opuścili splątane prześcieradła, podobnie jak historia Roszpunki – choć mniej owłosiona – aby bogaci i potężni spośród ich sojuszników mogli zostać uratowani i sprowadzeni do twierdzy.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Pierwszym prawdziwym budowniczym imperium Nowego Królestwa był Totmes III (1504–1450 p.n.e.) z XVIII dynastii, mąż i pasierb Hatszepsut (patrz rozdział 5). Totmes III, syn Totmesa II i drugorzędna żona o imieniu Izyda, był jeszcze niemowlęciem, gdy został królem po śmierci ojca. Jako król był żonaty z wdową po Totmesie II, jego macochą i ciotką Hatszepsut. Przez ponad 20 lat Hatszepsut i Totmes III rządzili oficjalnie jako koregenci, chociaż przez większość tego okresu Hatszepsut rządziła Egiptem jako faraon, odsuwając na bok młodego Totmesa III. Tutmozis III spędził dzieciństwo i lata młodzieńcze trenując w wojsku, aż do śmierci Hatszepsut w 22 roku ich panowania. W tym czasie przejął tron ​​jako w pełni dorosły i przywódca wojskowy i nadal rządził Egiptem przez ponad 20 lat samodzielnie. Egiptolodzy często nazywają Tutmozisa III egipskim Napoleonem, ponieważ spędził swoje dorosłe życie walcząc i przejmując ziemię w imię Egiptu. W Sali Kronik w świątyni w Karnaku zostawił bardzo rozbudowane dokumenty wojskowe, opowiadające o wyczynach w Syrii, dzięki którym zyskał tytuł.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Oprócz walki w bitwach żołnierzom przydzielono szereg nudnych lub trudnych zadań:

* Jednym z najbardziej żmudnych zadań było pilnowanie pustynnych szlaków handlowych nawet przez 20 dni. Graffiti na niektórych z tych pustynnych miejsc pokazują, że żołnierze na służbie byli znudzeni, odcinając dni do powrotu do cywilizacji.

* Żołnierzy powołano także do transportu dużych kamiennych bloków do budowy sarkofagów i obelisków. Potrzebnych było setki silnych mężczyzn, którzy nie przybyli dużo silniejsi niż wojsko.

* Ze względu na swoją siłę żołnierze pomagali przy żniwach, aby zapewnić ich szybkie i sprawne zakończenie. Nie wiadomo, czy udali się do własnej wioski, aby pomóc przy żniwach, czy zostali przydzieleni do najbardziej potrzebujących miejsc, ale żołnierze byli zdecydowanie wykorzystywani do tego ważnego corocznego wydarzenia.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Wypędzenie Hyksosów  przyniosło koniec drugiego okresu pośredniego i początek Nowego Królestwa. Okres ten (1570–1070 p.n.e.) jest jednym z najsłynniejszych, z dynastiami od XVIII do XIX i wszystkimi popularnymi królami, takimi jak Tutanchamon, Echnaton i Ramzes II. Zobacz oś czasu na Ściągawce, aby uzyskać szerszą chronologię. Początek XVIII dynastii przyniósł wprowadzenie stałego wojska (patrz rozdział 3), a także zmianę polityki międzynarodowej. Ideologia królewska obejmowała także poszerzanie granic Egiptu. Oznaczało to, że każdy król starał się zdobyć więcej ziemi niż jego ojciec, aż w końcu duży obszar Bliskiego Wschodu znalazł się pod kontrolą egipską, a lojalni wobec Egiptu królowie wasali, którzy pozostali lojalni wobec Egiptu, ustanowili się w obcych miastach. Nowe Królestwo było czasem odnowy i budowania imperium przez niektórych najpotężniejsi królowie Egiptu.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Artystyczne przedstawienia bitew w płaskorzeźbach świątynnych nie zmieniły się zbytnio w ciągu 3000 lat historii Egiptu – co jest wyraźnym ostrzeżeniem, że tych obrazów nie zawsze można brać za dobrą monetę. W tych zachowanych scenach powraca kilka tematów:

* Sceny często pokazują króla trzymającego wrogów za grzywę, gdy przygotowuje się do uderzenia ich maczugą. (To zostało wprowadzone na

Paleta Narmera w 3100 p.n.e.) Niezależnie od tego, czy faraon jest w rydwanie, przechadza się po polu bitwy, czy siedzi na tronie, polegli wrogowie są zawsze pokazani w splątanym bałaganie pod jego stopami, wskazując na jego moc nad nimi.

* Bogowie są często przedstawiani jako odgrywający główną rolę w bitwach królów. Zwłaszcza w Nowym Królestwie król otrzymuje radę dotyczącą bitwy od Amona, który pokazuje, jak wręcza królowi miecz zwycięstwa. Po bitwie często pokazuje się króla paradującego z łupami i jeńcami wojennymi przed Amonem w podziękowaniu za pomoc otrzymaną w bitwie.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Wielu królów stworzyło zbiór kronik opisujących ich kampanie wojskowe. Przetrwały jednak tylko dwa roczniki – Kamień z Palermo i roczniki Totmesa III (również wykute w kamieniu). Kamień z Palermo znajduje się we fragmentach w Muzeum Archeologicznym Palermo na Sycylii, Muzeum Egipskim w Kairze i Muzeum Petrie w Londynie. Kroniki Tutmozisa III znajdują się in situ w świątyni Karnak. Kamień z Palermo opisuje wiele wydarzeń z czasów wczesnych królów, w tym bitwy, powodzie i święta hebrajskie. Roczniki różnią się w zależności od tego, co osiągnął król. Na przykład kroniki Totmesa III koncentrują się na jego osiągnięciach wojskowych, ponieważ był on wojownikiem faraonem i pierwszym budowniczym imperium w Egipcie. Inne zapisy opisujące kampanie wojskowe obejmują:

* Graffiti na trasach kampanii

* Autobiograficzne teksty personelu wojskowego w grobowcach

* Opisy i obrazy świątyń