…nie dla każdego…

https://szkolazpieklarodem.pl/

Większość ludzi na obrazach starożytnego Egiptu jest ukazana w szczytowej fazie sprawności fizycznej – młodzi i sprawni. Nawet osoby, o których wiadomo, że są starsze, kiedy je przedstawiano (takie jak Ramzes II, który w chwili śmierci miał ponad 90 lat), pokazano w wieku około 20 lat. Starożytne egipskie wizerunki ludzi zostały zaprojektowane tak, aby trwały wiecznie na ścianach świątyni lub grobowców i innych zdobionych przedmiotach. Kto chce być pokazywany brodawkom i wszystkim? Istoty ludzkie chcą być zapamiętane jak najlepiej, a Egipcjanie nie różnili się od nich. Kilka grobowców w Deir el Medina (więcej szczegółów na temat tej wioski w rozdziale 2) przedstawia starszych krewnych z włosami koloru soli i pieprzu lub całkowicie siwymi. To prawda, że ​​ich skóra i ciała nie pokazują zniszczeń upływu czasu, ale kolor włosów zdradza ich podeszły wiek. Jedyny wiek, który jest łatwy do zidentyfikowania w sztuce egipskiej, to chłopcy i dziewczęta przed okresem dojrzewania. Egipcjanie poniżej tego wieku są przedstawiani z całkowicie ogolonymi głowami i boczną blokadą po prawej stronie głowy. (W okresie dojrzewania – w wieku od 10 do 15 lat – dzieci miały ogolone pejsy jako rytuał przejścia.) Nawet wśród dzieci przed okresem dojrzewania można je dalej podzielić na niemowlęta i dzieci. Niemowlęta pokazywane są nago, a starsze dzieci w ubraniach.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Ręce sprawiały poważne problemy starożytnym egipskim artystom, zwłaszcza jeśli trzymały w rękach przedmioty. Na przykład konwencja często dyktowała, które ręce trzymają poszczególne laski. Urzędnicy Starego Królestwa trzymali w lewej ręce długie laski, a w prawej krótkie berła, blisko ciała. Jeśli dana osoba patrzyła w lewo, to ustawienie nie stanowiło problemu, a laski można łatwo przedstawić we właściwych rękach. Ale jeśli postać jest odpowiednia, wynikną duże problemy. Lewe ramię z długim kijem staje się ramieniem przednim, a ręka prawa ramieniem tylnym. Długa laska grozi wówczas zasłonięciem twarzy, co psuje cały obraz. Ten problem zwykle rozwiązywano, umieszczając długą laskę w tylnym ramieniu i krótkie berło w bliższym ramieniu – ale nadal we właściwych rękach. Jedynym problemem było to, że prawa ręka jest na lewym ramieniu, a lewa ręka na prawym ramieniu. Ręce były również czasami zamieniane, aby upewnić się, że postać zawsze ma dwa kciuki skierowane od ciała, ale widoczne dla obserwatora. Te pomyłki są często postrzegane jako niekompetencja artystyczna, ale fakt jest odwrotny. Aby ułożyć dłonie w nietypowych pozycjach i nadal zachować rozpoznawalne cechy i surowe konwencje artystyczne, starożytni Egipcjanie musieli pracować z dużymi umiejętnościami rysowania anatomicznego.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Starożytne egipskie przedstawienie postaci ludzkiej jest jedną z kategorii obrazów, które współczesne oczy uważają za najbardziej dziwaczne i najbardziej rozpoznawalne. Prawdopodobnie widzieliście przedstawienia „egipskiego spaceru” – postacie z jedną ręką z przodu na wysokości głowy, a drugą z tyłu na wysokości pasa. Choć komiczny, ten obraz nie występuje nigdzie w rzeczywistej sztuce starożytnego Egiptu; współcześni artyści po prostu rozwinęli go przez lata jako próbę przedstawienia niezwykłej perspektywy Egipcjan na ludzką postać. Starożytni egipscy artyści przedstawiali ludzkie ciało w taki sam sposób, jak inne przedmioty. Postacie ludzkie to zbiór części ciała zmontowanych z ich najbardziej rozpoznawalnych punktów widzenia. Z tego powodu postacie ludzkie pokazane na ścianach grobowców i ozdobione przedmioty stoją w pozycjach, których nie można odtworzyć z prawdziwym ludzkim ciałem – bez zwichnięcia połowy stawów!

W szczególności postać ludzka w sztuce egipskiej obejmuje

* Głowa pokazana z profilu – ale z pojedynczym widokiem z przodu oka i brwi oraz z profilu ust.

* Ramiona pokazane w pełnym widoku z przodu z sutkiem lub piersią (u kobiety) z profilu, często pod pachą.

* Talia, łokcie, nogi i stopy pokazane z profilu; tradycją było pokazywanie obu stóp od wewnątrz za pomocą jednego palca, zwykle dużego palca i łuku, chociaż niektóre obrazy z Nowego Państwa pokazują wszystkie pięć palców obu stóp.

* Dłonie normalnie widoczne w pełnym widoku, albo otwarte (od tyłu pokazujące paznokcie) albo zaciśnięte (od przodu pokazujące kostki).

Chociaż dwuwymiarowe egipskie postacie mogą czasami wyglądać dla nas trochę dziwacznie (z rękami na niewłaściwych ramionach i stopami na niewłaściwych nogach), wiele obrazów pokazuje staranną muskulaturę, a posągi pokazują niesamowity talent artystyczny Egipcjan.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Starożytni Egipcjanie byli bardzo zorganizowanym narodem, a ich dzieła sztuki to odzwierciedlają. Cała sztuka egipska jest podzielona na szereg rejestrów i większych scen lub postaci:

* Każdy rejestr jest oddzielony linią bazową, która często służy jako podstawa dla liczb w rejestrach.

* Duże figury (często właściciel grobowca lub bóg/król) często zajmują zakończenie kompozycji ściennej, obejmując cztery lub pięć rejestrów. Postacie do pewnego stopnia nadzorują mniejsze sceny.

Chociaż wiele scen z grobowca i świątyni ma wygląd komiksu, sceny obok siebie niekoniecznie odzwierciedlają narrację wydarzenia. Kompozycje planowano z dużym wyprzedzeniem, ale poszczególne sceny często przesuwano, by dopasować je do dostępnej przestrzeni. Tak więc mistrz rzemiosła może umieścić krótką scenę na krótkiej ścianie, aby większe ściany były wolne dla większych scen, niezależnie od porządku chronologicznego. (Ten brak liniowości może być naprawdę mylący w sztuce nagrobnej przedstawiającej na przykład 12-godzinną podróż boga słońca, ponieważ godzina pierwsza niekoniecznie jest następna!)

Co więcej, rejestry niekoniecznie łączą się z większą sceną lub scenami w kompozycji, aw rzeczywistości rejestry i sceny mogą być całkowicie niepołączone w przestrzeni i czasie. (Starożytni z pewnością nie ułatwiali spraw!) Rejestry i sceny są jednak zazwyczaj połączone ogólnym tematem: ofiarowanie, polowanie, wojna i tak dalej. Inne konwencje związane z rejestrami obejmują

* Chodzenie w kroku. Stopy wszystkich Egipcjan są zazwyczaj na linii bazowej i skierowane w tym samym kierunku, nawet gdy przedstawione są duże grupy. Egipt reprezentował swoją uporządkowaną, zorganizowaną kulturę poprzez tę konwencję.

* Awanturniczy obcokrajowcy. Wszelkie osoby spoza granic Egiptu są pokazywane w bardziej chaotyczny sposób, a nie w uporządkowanych rzędach.

*Dzikie lokalizacje. Jakiekolwiek środowisko poza granicami Egiptu – takie jak pustynia lub obcy kraj – są przedstawiane za pomocą falistych linii bazowych.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Aby naprawdę zrozumieć obiekt, często trzeba patrzeć na niego pod różnymi kątami lub widokami, w tym z lotu ptaka, z przodu i z profilu. Kierując się konwencją, egipscy artyści konsekwentnie wykorzystywali w swojej sztuce pewne widoki konkretnych obiektów, a czasami zawierali więcej niż jeden widok obiektu na jednym obrazie. Na przykład:

* Pojemnik jest często pokazywany z zawartością na górze, nawet jeśli zawartość jest zamknięta w środku.

* Krzesła i stołki są pokazane z boku z widocznymi dwoma nogami, a siedzisko z lotu ptaka na górze. Jeśli ktoś siedzi na krześle, poduszka jest nałożona na siedzenie i oparcie krzesła.

* Sandały i palety skrybów są zawsze pokazywane z lotu ptaka, aby zapewnić jak najczystszy widok obiektu.

* W scenach ogrodowych basen jest pokazany z lotu ptaka, ale otaczające drzewa są pokazane z przodu, co daje im wrażenie, że leżą płasko na ziemi. Przedmioty w basenie, takie jak ryby, łodzie lub ludzie, są rysowane na powierzchni wody bez wskazania głębokości.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Sztuka egipska to nie fotografia. Rozważając sztukę egipską, współcześni widzowie muszą pamiętać, że Egipcjanie rzadko zapisywali „prawdę” – realistyczne przedstawienie przedmiotu lub osoby. Chociaż obrazy nigdy nie mogą być postrzegane jako portret lub prawdziwe przedstawienie, każdy element kompozycji ma na celu powiedzenie czegoś o osobie, wydarzeniu lub rytuale. Pojęcie to tłumaczy brak perspektywy i trójwymiarowości w sztuce egipskiej, a także nieco dziwaczne (przynajmniej dla naszych oczu) przedstawienia ludzi, zwierząt i bogów. Wszystko w sztuce starożytnego Egiptu jest przedstawione z najbardziej rozpoznawalnego punktu widzenia, starając się wyeliminować wszelkie niejasności. Jednak współcześni egiptolodzy nie są docelowymi odbiorcami tych starożytnych dzieł, więc zrozumienie niektórych kluczowych konwencji jest konieczne, aby nawet zacząć rozszyfrowywać obrazy. Poniższe sekcje badają kilka kluczowych konwencji sztuki egipskiej.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Żywe pozostałości sztuki egipskiej w postaci grobowców, świątyń i rzeźbionych posągów są jeszcze bardziej niezwykłe, jeśli weźmie się pod uwagę bardzo ograniczony wachlarz narzędzi dostępnych w tym czasie. Pędzle były albo wiązkami włókien roślinnych zwiniętych w krzywiznę i spiętych razem na podwójnym końcu, aby zrobić rękojeść, albo kawałkami trzciny przegryzionymi na jednym końcu, tworząc postrzępione narzędzie typu pędzel. Farby były mieszane ręcznie, a niektóre składniki do niektórych kolorów musiały być importowane, co czyniło farbę drogim towarem. Co zaskakujące, wiele kolorów jest nadal niesamowicie żywych, mimo że zostały namalowane ponad 3000 lat temu.

Dzięki analizie chemicznej naukowcy byli w stanie zidentyfikować minerały użyte do wytworzenia farby:

* Czerwień została wykonana z czerwonej ochry lub tlenku żelaza, które są zasobami Egiptu.

* Niebieski powstał z azurytu, węglanu miedzi występującego na Synaju i na wschodniej pustyni. Odcień został również wykonany z połączenia krzemionki, miedzi i wapnia.

* Żółty został wykonany z żółtej ochry, tlenku żelaza lub orpimentu (siarczek arsenu); wszystkie znajdują się w Egipcie.

* Zieleń została wykonana z malachitu z Synaju. Czasami był wytwarzany przez mieszanie niebieskiej fryty i żółtej ochry, które były dostępne w Egipcie.

* Czerń została wykonana z sadzy, sadzy, węgla drzewnego lub plumbago (niebieska roślina kwitnąca), wszystkie łatwo dostępne w Egipcie.

* Biały był wytwarzany z gipsu, siarczanu wapnia lub bielącego węglanu wapnia, wszystkie naturalne dla Egiptu.

* Brąz powstał poprzez zamalowanie czerwieni na czarno.

Nie bez znaczenia były również lampy, które przez cały czas pracy oświetlały ciemne nagrobki. Płytkie naczynia lamp były wypełnione olejem i zawierały len (roślinę) lub lniane knoty. Ponieważ te źródła światła wytwarzały dużo dymu, niektóre niedokończone grobowce mają czarne ślady sadzy na suficie – najsłynniejszy pokryty sadzą grobowiec to grobowiec Tutanchamona.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Chociaż wszyscy artyści byli biegli w różnych cechach egipskiego stylu artystycznego, wprowadzono system siatki, aby zapewnić, że grafika będzie skalowana i proporcjonalna w obrębie grobowca lub świątyni. Ten system siatki był używany zarówno do malowania, jak i rzeźbienia. Wszystkie kompozycje zostały początkowo naszkicowane na papirusie, skopiowane i powiększone na ścianach nagrobków i świątyń. Główny plan miał siatkę narysowaną na obrazach, dzięki czemu artyści mogli łatwo skalować obrazy poprzez kopiowanie z mniejszej siatki do siatki narysowanej na ścianie. Artyści stworzyli siatkę na ścianie, zanurzając sznurek w czerwonej farbie, rozciągając go po powierzchni, a następnie przypinając go z powrotem na miejsce, aby uzyskać czerwoną linię. Powtórzono to z wieloma liniami poziomymi i pionowymi, tworząc siatkę. Linie te zniknęły, gdy skała została wyrzeźbiona lub zamalowana.

https://szkolazpieklarodem.pl/

W przeciwieństwie do sztuki wielu cywilizacji, sztuki egipskiej nie można przypisać do konkretnego artysty ze względu na bardzo surowe konwencje artystyczne tamtych czasów. Mówiąc to, zapis archeologiczny dostarczył nazwisk artystów, którzy mieszkali w Deir el Medina i pracowali przy królewskich grobowcach. Niestety, chociaż historycy znają nazwiska artystów i grobowce, nad którymi pracowali, wszystkie prace zostały wykonane w zgranych zespołach, więc konkretnych scen nie można przypisać do konkretnej osoby. Z dzisiejszego punktu widzenia ta anonimowość i surowe konwencje kultury mogły być frustrujące dla artystów, ponieważ nie mieli środków

wyrazić swoją indywidualność. Każdy zespół składał się z około 30 osób, w tym wielu różnych rzemieślników:

* Mistrzowski rzemieślnik, który zaprojektował oryginalną kompozycję i dwukrotnie sprawdził i poprawił wszystkie prace swoich ludzi

* Tynkarze, którzy przygotowali ściany do malowania reliefów

* Kamieniarze, którzy przygotowali ściany do rzeźbienia reliefu

* Zarys skrybów, którzy narysowali kontury zarówno rzeźbionych, jak i malowanych reliefów

* Rzeźbiarze, którzy wyrzeźbili kontury do rzeźbionej płaskorzeźby

* Artyści, którzy malowali obrazy do malowania i rzeźbienia reliefu

Wszyscy robotnicy w zespole pracowali jednocześnie na czymś w rodzaju linii produkcyjnej. Po przygotowaniu przez tynkarzy jednego fragmentu muru, skrybowie konturowi naszkicowali obrazy, a tynkarze przeszli do kolejnego fragmentu muru. Gdy tylko skrybowie konturowi trochę się skończyli, rzeźbiarze rozpoczęli pracę, a skrybowie konturowi popracowali nieco dalej. Cały proces był zgrany w czasie, aby mężczyźni wykonali jak najwięcej pracy w jak najkrótszym czasie. Proces ten był stosowany przede wszystkim przy kompozycjach wielkogabarytowych, od jednego metra kwadratowego do kilkudziesięciu metrów kwadratowych. Mistrz musiał wcześniej przygotować całą kompozycję.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Artyści egipscy byli bardzo dobrze wyszkoleni i musieli być szkoleni w wielu konwencjach sztuki egipskiej, dzięki czemu obrazy w całym Egipcie były takie same. To obszerne szkolenie odbywało się w pracy i, jak wszystkie egipskie zawody, było przekazywane z ojca na syna, począwszy od dzieciństwa. Najpierw czeladnik ćwiczył rysowanie i rzeźbienie na ostrace – połamanych kawałkach ceramiki i wapienia, używanych jako makulatura, podobnie jak współczesna karteczka samoprzylepna. Jego nauczyciel poprawił te szorstkie szkice różnokolorowym atramentem. Wiele zachowanych przykładów pokazuje te błędy i poprawki.