Miesiąc: grudzień 2023

https://szkolazpieklarodem.pl/

Stare Państwo (2686–2333 p.n.e.) było przede wszystkim okresem królewskiego zamożności i siły ekonomicznej i obejmowało okres od trzeciej do szóstej dynastii. Okres ten jest najbardziej znany z budowy piramid, które osiągnęły szczyt w tym okresie. Pierwszym kamiennym budynkiem i pierwszą zbudowaną piramidą była piramida schodkowa trzeciej dynastii w Sakkarze . Król Dżeser zbudował tę konstrukcję jako przedłużenie tradycyjnego grobowca i pomnika schodkowego. Ewolucja piramid trwała w całym Starym Królestwie aż do kulminacji konstrukcji, Wielkiej Piramidy Króla Chufu w Gizie, zbudowanej między 2589 a 2566 p.n.e.  Pod koniec Starego Państwa (piątej dynastii) wprowadzono Teksty Piramid. Dostarczały one jednych z najwcześniejszych informacji o wierzeniach pogrzebowych starożytnych Egipcjan. Teksty te, w połączeniu z tekstami biograficznymi w grobowcach, dostarczają historykom wielu informacji o biurokracji i urzędach Starego Państwa. Szósta dynastia była świadkiem zmian w ekonomii Egiptu, a szlachta stawała się coraz potężniejsza i ostatecznie bogatsza od królów. Ta dysproporcja bogactwa i władzy znajduje odzwierciedlenie w grobowcach królów i szlachty z szóstej dynastii; grobowce szlachty są znacznie bardziej wyszukane. Jak na ironię, ta zamiana władzy mogła wynikać z jednego zbyt wielu zwolnień podatkowych przyznanych przez króla jego uprzywilejowanym dworzanom. Upadek Starego Państwa był spowodowany wieloma czynnikami, z których najważniejszymi były szereg powodzi, które spowodowały niewielkie plony, głód, a w końcu choroby.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Wczesny okres dynastyczny, czasami nazywany okresem archaicznym, obejmuje tylko dwie pierwsze dynastie. Okres ten jest rodzajem przejścia między kulturą okresu przeddynastycznego a Starym Państwem. Niektórzy historycy twierdzą, że Narmer zjednoczył Egipt i rozpoczął najwcześniejszy okres dynastyczny Egiptu, podczas gdy inni uważają, że proces ten był powolny i ewolucyjny. Najwcześniejsze dowody pisma pochodzą z tego okresu w postaci

* Stele kamienne (płyty kamienne z zakrzywionym blatem stosowane w monumentalnych napisach)

* Etykiety drewniane i z kości słoniowej (prawdopodobnie przyczepiane do przedmiotów grobowych w grobowcach)

* słoiki garncarskie

* Plomby gliniane (używane do plombowania skrzynek, drzwi i ewentualnie kont lub korespondencji)

Pod koniec wczesnego okresu dynastycznego państwo było w pełni ukształtowane, a królowie zaczęli budować wielkie podziemne grobowce  z wyszukanymi i drogimi dobrami pogrzebowymi, aby pokazać bogactwo, jakie zgromadzili.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Cywilizacja egipska, jaką znamy dzisiaj, rozpoczęła się za panowania króla Narmera (dynastia 0) około 3100 p.n.e.. Na początku panowania króla Narmera Egipt został podzielony na regiony zarządzane przez lokalnie, ale w pewnym momencie Narmer odegrał kluczową rolę w zjednoczeniu tych regionów, aby były zarządzane przez jednego człowieka – samego siebie. Historycy nie są pewni, czy to zjednoczenie Egiptu zostało osiągnięte przez kilka małych bitew, czy przez jedną większą bitwę, chociaż ta pierwsza jest bardziej prawdopodobna. Zjednoczenie jest zapisane na Palecie Narmera, ceremonialnej palecie łupkowej znalezionej w Hierakonpolis, a obecnie w Muzeum Kairskim. Paleta zawiera najwcześniejszą scenę bitwy ze starożytnego Egiptu, a także szereg obrazów, które były używane przez następne 3000 lat, w tym

* Król uderza wroga maczugą w głowę

* Król noszący koronę Górnego i Dolnego Egiptu

* Król jako byk depczący schwytanych wrogów

Symbolika na palecie wzmacnia ideę, że król był niekwestionowaną głową jednego państwa. Wyobrażenia te są początkiem ideologii królestwa mówiącej, że Egipt nigdy nie powinien być dzielony. Od tego momentu wszyscy królowie starali się utrzymać ten ideał i wszyscy starali się rządzić zjednoczonym Egiptem.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Większość istniejących list królów jest zapisana w kontekście religijnym lub pogrzebowym (chociaż niewiele z tych list znajduje się w grobowcach i świątyniach). Większość list to po prostu lista imion królewskich zapisanych w kartuszach na monumentalnych kamiennych blokach lub ścianach świątyń. Królowie, którzy je zlecili, próbowali pokazać, że ich rodowód był starożytny. Znane listy królów obejmują:

* Królewska Lista Totmesa III z Karnaku, obecnie w Luwrze w Paryżu

* Królewska Lista Sety I w Abydos

* Abydos King List of Ramzes II, obecnie w British Museum w Londynie

* Tablica Sakkary z grobowca Tenroya, która zawiera listę 57 władców

* Turyński Kanon Królewski z XIX dynastii

* Kamień z Palermo z piątej dynastii

* Graffiti z kamieniołomów w Wadi Hammamat, które zawierają bardzo krótkie listy

Egiptolodzy używają list królów w połączeniu ze sobą, innymi zapisami historycznymi i dowodami archeologicznymi, ponieważ listy te nie są wiarygodne same w sobie – pomijają nielubianych władców, fragmenty tekstu są uszkodzone lub spisy sięgają tylko do określonego okresu

https://szkolazpieklarodem.pl/

Przez wiele lat archeolodzy sądzili, że kultury Górnego i Dolnego Egiptu są całkowicie oddzielone od późniejszej kultury egipskiej. Flinders Petrie (patrz rozdział 19) zasugerował nawet, że kultury przeddynastyczne były całkowicie obcymi kulturami stworzonymi przez azjatycką inwazję. Nowsze badania pokazują teraz powolny postęp od tych kontrastujących elementów kulturowych do lepiej znanej cywilizacji egipskiej. Kultura obu obszarów bardzo różni się od bardziej tradycyjnej kultury, którą większość ludzi kojarzy ze starożytnym Egiptem. Jednak w sztuce tych najwcześniejszych kultur egipskich pojawia się kilka cech wspólnych, które trwały aż do okresu grecko-rzymskiego, w tym:

* Sceny bicia lub obrazy, na których przedstawiony jest król uderzający wroga. Najstarszy znany przykład pochodzi z grobowca 100 at

Hierakonpolis i jest datowany na 3500–3200 p.n.e.

* Wizerunki kultu bydła, który ostatecznie przekształcił się w kult bogini Hathor (patrz rozdział 9).

* Czerwona korona Dolnego Egiptu, która symbolizowała władzę królewską w tym regionie. Najwcześniejszy wizerunek czerwonej korony Dolnego Egiptu datowany jest na około 3500 rpne, a pochodzi ze skorupy znajdującej się obecnie w Ashmolean Museum w Oksfordzie.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Okres przeddynastyczny datuje się od około 5500 p.n.e. do 3100 p.n.e. i kończy się zjednoczeniem Egiptu. W tym okresie Egipt został podzielony na dwie bardzo odrębne kultury: jedną w Górnym Egipcie, a drugą w Dolnym Egipcie. Z archeologicznego punktu widzenia cmentarze znajdują się przede wszystkim w Górnym Egipcie, a miejsca osadnicze w Dolnym Egipcie.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Na podstawie list królów oraz innych dokumentów i artefaktów historycznych historycy dzielą historię starożytnego Egiptu na następujące główne okresy:

Okres przeddynastyczny

Wczesny okres dynastyczny lub okres archaiczny

Stare Królestwo

Pierwszy okres pośredni

Państwo Środka

Drugi okres pośredni

Nowe Królestwo

Trzeci okres pośredni

późny okres

Okres grecko-rzymski

Poniższe sekcje obejmują historię Egiptu od okresu przeddynastycznego do drugiego okresu pośredniego.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Aby podsumować ponad 3000 lat starożytnej historii Egiptu, niezbędna jest chronologia władców i wydarzeń. Jednym z pozornie sensownych miejsc do szukania tej sekwencji są egipskie zapiski o królach i ich osiągnięciach. Kilku królów stworzyło listy królów (egiptolodzy nigdy nie wymyślają imion). Te listy zawierają kolejno imiona i tytuły królów, oprócz długości panowania i głównych wydarzeń lub osiągnięć, które miały miejsce podczas każdego panowania. Niestety listy te zostały stworzone, aby połączyć króla z poprzednimi władcami i dlatego są selektywne, wymieniając tylko „dobrych” królów. Każdy, kto zaburzał równowagę, był nielubiany lub rządził podzielonym Egiptem, był pomijany na listach. Ponadto Egipcjanie nie mieli scentralizowanego kalendarza. Daty zapisane na listach królów oparte są na latach panowania obecnego króla (np. 12 rok Ramzesa II). Jest to dokładne, chyba że nie masz pojęcia, jak długo król rządził i kiedy rządził. Ten rozdział śledzi wzloty i upadki wieków egipskich rządów i zmian, dzieląc bieg cywilizacji na przydatne okresy i epoki. Bada również rozwój stałej armii egipskiej, która miała ogromny wpływ na późniejszą historię starożytnego Egiptu.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Średni wiek śmierci w Egipcie wynosił 30–35 lat, ale wiele osób żyło znacznie dłużej. W zachowanych tekstach idealna starość jest zapisywana jako 110 lat, chociaż jest mało prawdopodobne, aby wiele osób osiągnęło ten dojrzały wiek. Oczekiwano, że dzieci będą opiekować się rodzicami na starość. Zwłaszcza dziewczęta były zobowiązane do opieki nad rodzicami, podczas gdy chłopcy nie, prawdopodobnie dlatego, że mężczyzna musiał opiekować się żoną i jej rodzicami. Jeśli para była bezdzietna, często adoptowała dzieci wyłącznie w celu zapewnienia opieki w późniejszym życiu. Niewiele wiadomo o procesie adopcji, ale zwykle był to nieformalny romans. Jeśli jednak adoptująca para była zamożna, czasami podpisywali dokument w obecności świadków. Z Deir el Medina nieliczne dowody sugerują, że państwo zapewniało swego rodzaju emeryturę wdowom po robotnikach nadal mieszkających w wiosce. Zapisy są rzadkie i wskazują, że racje żywnościowe wydawane wdowom nie wystarczały na utrzymanie – ale uzupełniały opiekę zapewnianą przez ich dzieci. Z akt wojskowych wynika, że ​​państwo zapewniało żołnierzom lepszą emeryturę w postaci ziemi i honorowego złota – biżuterii i honorowych tytułów kapłańskich, w tym dalszą emeryturę. Poza robotnikami i wojskiem w Deir el Medina nikt inny nie otrzymywał emerytury państwowej. Egipcjanie w podeszłym wieku i owdowiali polegali wyłącznie na życzliwości przyjaciół i rodziny.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Dokumenty pokazują, że młody mężczyzna z Deir el Medina, zwany Nesamenemope, miał długotrwały romans z kobietą w wiosce. Nesamenemope była mężatką, a młoda kobieta nie. Pewnego wieczoru do domu kobiety przybył wściekły tłum, aby pobić ją i jej rodzinę. Na szczęście urzędnicy uspokoili wściekły tłum i Nesamenemope otrzymał polecenie rozwodu z żoną i utrzymania kochanki przed kontynuowaniem romansu. Gdyby się nie rozwiódł i nadal kontynuował romans, urzędnicy stwierdzili, że nie powstrzymają tłumu przed pobiciem kobiety następnym razem, a Nesamenemope zostanie amputowany nos i uszy przed wysłaniem do Nubii na ciężką pracę . Nesamenemope nie mógł żyć bez swojej kochanki i kontynuował swój romans; choć nie wiadomo, czy groźba wysłania go do nubijskich kamieniołomów lub kopalń została kiedykolwiek zrealizowana.