…nie dla każdego…

https://szkolazpieklarodem.pl/

W odpowiedzi na zagrożenie bezpieczeństwa, a także obawy finansowe, w grobowcach szybowych pochowano wielu urzędników Środka i Nowego Państwa. Grobowce te zostały wykopane bezpośrednio z dna pustyni i składały się z pionowego szybu, który otwierał się na podziemną komorę grobową. Jeśli zmarły był zamożny, podziemna komora grobowa była bogato zdobiona lub składała się z zestawu pokoi. Zaletą grobowca szybowego było to, że po pochówku i wypełnieniu pustynnym gruzem nie można było go zlokalizować, ponieważ żadna nadbudowa nie reklamowała lokalizacji grobowca. Grobowce szybowe były używane przez resztę okresu faraonów. Dziś te grobowce często odkrywane są w stanie nienaruszonym, ponieważ nawet dobrze wyszkoleni rabusie nie mogli ich znaleźć.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Podobnie jak piramidy Starego Państwa, te skomplikowane grobowce skalne z Państwa Środka stanowiły zagrożenie dla bezpieczeństwa. Nienadzorowane towary i ofiary można było łatwo zabrać i sprzedać na wolnym rynku. Rodziny będące właścicielami grobów próbowały ograniczyć niebezpieczeństwo rabunku poprzez: regularnie odwiedzają grobowce, aby składać ofiary z jedzenia i napojów. Ograniczyli również liczbę otwieranych grobów w celu pochówku dodatkowych członków rodziny. Zmumifikowanych zmarłych przechowywano więc w domach do czasu, kiedy miało nastąpić coroczne, dwuletnie lub pięcioletnie otwarcie grobowca. Rodziny następnie przeprowadzały zbiorowe pogrzeby wszystkich członków rodziny, którzy zmarli w określonym czasie. Praktyka czekania na interciały była kontynuowana przez całą historię faraonów. Ludzie byli bardziej zaniepokojeni rabunkami niż problemami higienicznymi wynikającymi ze zbierania zwłok w piwnicy. Dzisiaj zostałbyś przesłuchany przez policję i prawdopodobnie psychiatrę za podobne zachowanie. Kontynuując trend. Troska o bezpieczeństwo, jakkolwiek duża, nie zniechęciła Egipcjan do korzystania z grobowców wykutych w skale w okresie Nowego Państwa. Wiele tebańskich grobowców szlacheckich – w Dolinie Szlachty (Szejk abd-el Gourna), Deir el Bahri i Assasif – ma wyszukane fasady, które były widoczne w krajobrazie. Wiele z tych wykutych w skale grobowców było również zwieńczonych małą piramidą, która nie pełniła żadnej funkcji poza odgrywaniem roli symbolu statusu – i służyła jako latarnia dla złodziei grobowców!

https://szkolazpieklarodem.pl/

W okresie Państwa Środka mastaba została porzucona, a niekrólewskie pochówki odbywały się w wykutych w skale grobowcach. Były to grobowce wycięte bezpośrednio w klifie i uzupełnione monumentalną fasadą, pochyłym dziedzińcem i kolumnadą pełniącą funkcję kaplicy, w której rodzina i przyjaciele mogli składać ofiary za zmarłych. Kolumnada składała się z dużego obszaru spotkań i małej sali z posągami z tyłu. Do znajdującej się poniżej komory grobowej prowadził szyb umieszczony w posadzce kaplicy. Ściany tych grobowców są misternie ozdobione malowanymi scenami z życia codziennego, szkoleniami wojskowymi, bitwami i scenami polowań.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Wszystkie grobowce i piramidy zbudowane w okresie Starego i Średniego Państwa nie były pojedynczymi zabytkami, ale raczej częścią większych kompleksów, składających się ze świątyń i cmentarza dla szlachty i urzędników. Kompleks piramid schodkowych Dżesera jest jednak wyjątkowy. Zamiast budować prostą świątynię, Dżeser zbudował całe pełnowymiarowe królestwo, nad którym mógł rządzić przez wieczność. Kompleks ten zajmuje 146 metrów kwadratowych, a większość budynków to „makiety” bez rzeczywistej funkcji. Kompleks obejmuje

* Grobowiec króla – główna, schodkowa piramida.

* Groby grobowe rodziny i dygnitarzy, pochowane na polach mastaby z setkami grobów. Im bliżej piramidy był grób, tym ważniejsza jednostka.

* Sala kolumnowa.

* Otwarty dziedziniec z ołtarzami poświęconymi bogu słońca.

* Dziedziniec festiwalowy, na którym Dżeser co 30 lat odprawiał ceremonię odmłodzenia, czyli heb sed. Zaangażowana ceremonia , król biegający wokół znaczników reprezentujących długość i szerokość Egiptu, aby pokazać jego siłę i witalność.

* Dwie rezydencje, w których miał mieszkać duch króla. Rezydencje reprezentowały również jego panowanie nad Górnym i Dolnym Egiptem.

* Świątynia grobowa, na której skupiał się kult pogrzebowy Dżesera.

* Serdab, w którym mieścił się naturalnej wielkości posąg króla. Posąg mógł obserwować rytuały przez dziurę w ścianie.

* Pomieszczenia magazynowe do przechowywania przedmiotów używanych podczas rytuałów.

Jedynymi obiektami w kompleksie pełniącymi rzeczywistą funkcję były świątynia grobowa oraz grobowce rodziny i urzędników Dżesera. W zaświatach, kiedy król się odrodził, atrapy budynków stały się prawdziwe i zapewniały Dżeserowi luksusy i potrzeby króla – w tym królestwo do rządzenia.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Tuż na wschód od pierwotnie ukończonej mastaby Dżesera, na 38 metrów zatopiono 11 szybów grobowych. Każdy z tych 11 szybów kończył się dużą galerią i był zamierzonym miejscem pochówku rodziny królewskiej. Chociaż komnaty zostały niestety ograbione w starożytności, przetrwały dwa kalcytowe sarkofagi, jeden ze złoconą trumną zawierającą szczątki 8-letniej dziewczynki.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Pod koniec Starego Państwa (2333 p.n.e.) grobowce rodzinne były powszechne, z wymyślnymi wydrążonymi nadbudówkami z mastaby. Te nadbudówki zawierały liczne zdobione komnaty, w tym obszary, które pełniły funkcję kaplic pogrzebowych i umożliwiały rodzinie składanie ofiar wewnątrz, a nie na zewnątrz. Zmarli byli nadal chowani w dołach pod ziemią i można było do nich dotrzeć szybem w podłodze mastaby. Gdy mastaby stały się bardziej imponujące, królowie musieli potwierdzić swój status i bogactwo, co doprowadziło do zaprojektowania i zbudowania piramid schodkowych, a ostatecznie piramid gładkich.

Stepping up: King Dżeser Piramida pierwszego stopnia została zbudowana dla króla Dżesera z trzeciej dynastii (2686 pne). Budowę rozpoczęto od tradycyjnego grobowca mastaby w Sakkarze. Komora grobowa znajdowała się 28 metrów pod ziemią na dnie szybu i była wyłożona granitem. Pozostaje ona pod piramidą schodkową, która znajduje się obecnie na miejscu. Z komory grobowej prowadzą cztery korytarze, które prowadzą do zespołu komór i magazynów. W niektórych z tych pomieszczeń znajdowały się niebieskie płytki fajansowe (rodzaj ceramiki wykonanej z piasku) ozdobione filarami djed, reprezentującymi boga Ozyrysa, które są jedyną ozdobą tego miejsca pochówku. Jedynymi szczątkami ludzkimi znalezionymi w tej piramidzie schodkowej była zmumifikowana stopa, co sugeruje, że miał tu miejsce pochówek. Nadbudowa mastaby została zbudowana z gruzu pustynnego i gliny, otoczona blokami wapiennymi o grubości 3 metrów. Początkowa nadbudowa miała 63 metry długości i 8 metrów wysokości, co samo w sobie było nie lada wyczynem. W pewnym momencie budowy mastaby Dżeser zdecydował, że chce czegoś bardziej imponującego i wprowadził szereg zmian:

* Mastaba została wydłużona.

* Trzy kolejne struktury zostały umieszczone jedna na drugiej, tworząc czterostopniową piramidę.

* Podstawa została rozszerzona i dodano dwa kolejne stopnie, w wyniku czego sześciostopniowa piramida wznosiła się 60 metrów nad ziemią.

Był to pierwszy budynek na świecie zbudowany w całości z kamienia. Uważano, że ta konstrukcja grobowca była schodami, po których król wspinał się, aby być ze swoimi przodkami, którzy po śmierci stali się gwiazdami. Po zbudowaniu piramid schodkowych następną ewolucją w rozwoju piramidy było wypełnienie stopni tak, aby powstała prawdziwa piramida o gładkich bokach. Wiele piramid w Sakkarze i Abusir zaczęło się jako piramidy schodkowe i zostały przekształcone w prawdziwe piramidy poprzez wypełnienie stopni.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Na początku Starego Państwa urzędnicy zaczęli budować nad dołami nadbudówki. Kopce pustynnego gruzu ułożone nad drewnianymi dachami dołów zostały wysunięte w górę, dzięki czemu grobowce można było odróżnić od otaczającego krajobrazu.

Dodawanie nadbudówek

Rozmiar i konstrukcja materiałów umieszczonych na grobowcach odzwierciedlały status i bogactwo jednostki i bez wątpienia prowadziły do ​​trendu dotrzymywania kroku Jonesom – a raczej Amenhotepsom. Mniejsze, mniej okazałe pochówki składały się z małych nierównych kopców gruzu przykrywających jamę grobową, podczas gdy bardziej wyszukane grobowce miały prostokątne nadbudówki z cegły wzniesione do wysokości 1 metra nad poziomem gruntu. Nadbudowy te miały kształt ławki, stąd nazwano je mastaba, od arabskiego słowa oznaczającego ławkę. Zewnętrzna część nadbudówki została pomalowana na biało, natomiast oferowane nisze wzdłuż zachodniej ściany pomalowano na matową czerwień. Ceglany chodnik prowadził do nisz i zapewniał przestrzeń, w której żałobnicy mogli zostawiać ofiary z chleba, piwa i warzyw dla ducha zmarłego. Ponieważ te nadbudówki zostały zbudowane po pochówku, wejścia były niepotrzebne. Brak wejść oznaczał, że mastaby były bezpieczne przed większością rabusiów, ale oznaczało to również, że nie można było ponownie wejść do grobowców. Wkrótce miało się to zmienić, ponieważ pochówki rodzinne stały się szczytem mody.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Z biegiem czasu proste doły wyłożone cegłami nie wystarczały. Egipcjanie chcieli czegoś bardziej imponującego jako Dom Wieczności. Początkowo doły przebudowano na ścianki działowe, dzięki czemu utworzono szereg komór do przechowywania dużej ilości materiałów grobowych. Największym odkrytym grobowcem jest grób Uj z Abydos z dynastii 0 (ok. 3100 p.n.e.; chronologię patrz Ściągawka). Grobowiec ma wymiary 9,10 na 7,30 metra i jest podzielony na 12 pomieszczeń, z których dziewięć zawierało setki naczyń ceramicznych i etykiet z kości słoniowej. Ten wyszukany grobowiec najprawdopodobniej należał do lokalnego wodza lub burmistrza. Egipcjanie jednak nadal nie byli usatysfakcjonowani i chcieli rozszerzyć swój Dom Wieczności w górę. Niebo jest granicą, jak mówią.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Grobowiec 100 z cmentarza przeddynastycznego w Hierakonpolis (ok. 3685 p.n.e.) był pierwszym grobowcem (i jedynym znanym z okresu przeddynastycznego) zawierającym zdobione ściany. Zamiast zwykłego dołu, Tomb 100 zawiera wiele podziemnych pomieszczeń oddzielonych ściankami działowymi. W komorze grobowej ściany te są otynkowane i pomalowane. Przedstawienia ludzi, zwierząt i łodzi rzecznych pojawiają się w czerwonej, białej, zielonej i czarnej farbie na żółtym tle. Co najmniej trzy obrazy w Tomb 100 odnoszą się do bardziej tradycyjnej sztuki egipskiej, w tym obrazy często używane do przedstawiania roli królestwa. Na przykład jeden obraz w Tomb 100 przedstawia mężczyznę bijącego buławą trzech związanych jeńców; inny przedstawia postać trzymającą w gołych rękach dwa dzikie zwierzęta; a inny ma łódź z postacią, prawdopodobnie wodza, siedzącą pod baldachimem z grupą mężczyzn w przepaskach na biodrach, którzy wielbią go z wyciągniętymi rękami. Chociaż w Grobowcu 100 nie zachowały się żadne teksty, te wybitne postaci sugerują, że prawdopodobnie właścicielem grobowca był król lub wódz. Niestety, od czasu jego odkrycia na początku XX wieku, lokalizacja Grobowca 100 została utracona, więc dalsze badania oryginalnych malowideł są niemożliwe. Fotografie i kopie obrazów znajdują się w Muzeum Ashmolean w Oksfordzie oraz w Muzeum Egipskim w Kairze.

https://szkolazpieklarodem.pl/

Od czasu do czasu zwierzęta zakłócały pochówki, odkrywając pochowane ciała i ujawniając naturalną konserwację, która miała miejsce. Ciała czasami nawet zachowywały skórę i włosy, podczas gdy czasami konserwacja nie była tak konsekwentna. Naturalna konserwacja wywołała przekonanie, że aby przetrwać w życiu pozagrobowym, ciała musiały zostać zachowane. Wraz z tym rozpoczął się proces sztucznej konserwacji, czyli mumifikacji. Sztuczna konserwacja doprowadziła również do rozwoju grobowców jako dalszych wysiłków na rzecz zachowania ciał na wieczność. Najwcześniejsze próby sztucznego zachowania ciała przybierały dwie formy:

* Zamknięcie ciała w czymś, takim jak gliniany garnek, taca z trzciny, skóra zwierzęca lub lniany całun

* Wykładanie dołów grobowych cegłą lub drewnem

Odkryto wiele wczesnych cmentarzy (Hierakonpolis; Minshat Abu Omar, 150 kilometrów od Kairu; i Adaima, 25 mil na północ od Hierakonpolis), które zawierają proste doły wyłożone cegłami mułowymi. Ściany pozostawiono bez dekoracji, a dno grobowca wyłożono matą trzcinową przywiązaną do drewnianych listew, tworząc tace do układania ciał. Wokół szczytu ściany wewnętrznej biegnie półka, która podpierała drewniane belki dachowe. Doły te zostały następnie pokryte gruzem pustynnym w celu ukrycia miejsc pochówku na pustynnym płaskowyżu.